De eenvoudigste manier om Nederlander te worden is geboren te worden uit op zijn minst één Nederlandse ouder. Binnen drie dagen doe je aangifte van de geboorte bij de gemeente, en je krijgt dat van de ambtenaar van de burgerlijke stand een geboorteacte. Verder is daar dan geen enkel inhoudelijk ritueel bij. Vroeger was er voor veel kinderen nog het ritueel van de doop bij de geboorte. Maar sinds er nauwelijks meer kinderen gedoopt worden, is daarvoor ook geen ander ritueel in de plaats gekomen. 

In de Spaanse stad Valencia wilde de burgemeester daarom het 'burgerdopen' invoeren. Er worden teksten uit de Spaanse grondwet voorgelezen en uit het Verdrag inzake de Rechten van het Kind van de Verenigde Naties. Zo worden vanaf het begin de rechten van de kinderen verdedigd. Door middel van dit ritueel worden de kinderen welkom geheten en opgenomen in de gemeenschap (van de stad). 

Ik weet niet of dit al is ingevoerd in Valencia, maar ik denk wel dat we als samenleving bij de teloorgang van de doop iets kwijt geraakt zijn en dat het mooi is als we daar weer iets voor weten uit te vinden. Dat we naast de verwondering over de geboorte en de viering van het nieuwe leven ook iets meegeven aan kinderen dat richtinggevend en dragend voor hun leven is. In bijbelse taal heet dat een zegen. Ik denk dat het heel mooi en waardevol zou zijn als dat weer normaal zou worden. En misschien kunnen we vanuit de kerk dan ook wel verschillende mogelijkheden daarvoor aanbieden.

Vanouds is natuurlijk het ritueel van de doop. Het is een inwijdingsrite waarbij het kind opgenomen wordt in de gemeenschap van de kerk, deel uitmaakt van het volk van God, en zo ook deelt in de identiteit van het volk van God. In bijbelse taal heet dit dat je sterft en opstaat met Christus en zo deel uitmaakt van het lichaam van Christus: de handen en voeten, de oren en de mond die zichtbaar maken wie Christus is en waar Hij voor staat in onze wereld. Maar je ontvangt daarbij ook de Geest van Christus. Door de doop ben je verbonden met het sterven en opstaan van Christus. Je weet je daardoor op een ultieme manier geliefd en je hebt een onverwoestbare hoop ontvangen. En doordat je deel uitmaakt van het lichaam van Christus mag en kan je dit gaandeweg ontdekken en ervaren in je leven.

Naast het ritueel van de doop hebben we ook de zegening van kinderen. De ouders geven hun kinderen dan wel de zegen mee en verbinden ze zo met de beloften en de zorg van de Schepper van hemel en aarde. Maar zij leggen meer nadruk op de vrije keuze-mogelijkheid van volwassenen en dat zij pas echt door de doop bij het volk van God gaan horen. Bij de kinderdoop ligt meer de nadruk op de verbondenheid met de gemeenschap, bij de zegening en de volwassendoop ligt meer de nadruk op de individuele keuze-vrijheid. Maar bij beide gaat de belofte van God vooraf en kan het niet zonder persoonlijke toewijding.

Misschien kunnen er de komende tijd binnen en buiten de kerk nieuwe naturalisatieceremonies ontstaan. Ceremonies waarin je ondergedompeld wordt in de nieuwe werkelijkheid, de nieuwe wereld, de nieuwe manier van denken die tot tot stand is gekomen door het leven, het kruis en de opstanding van Christus. Ceremonies die zichtbaar maken dat je deel uitmaakt van het volk van God. Een volk dat niet in wij-zij denkt, maar in verbinding over alle grenzen heen.

In de Kompas van week 30 verscheen een artikel over het idee van ds. Sjaak Visser voor een nieuwe Nederlandse burgerdoop, zie deze . Het artikel is geschreven door Barbara van Wijk.

Ds. Sjaak Visser